Helena Piskorska
19 grudnia 1973 – z pozoru dzień, jak co dzień, lecz odeszła od nas wybitna postać. Urodzona 9 października 1895 r. Helena Piskorska była archiwistką i historykiem, ale co ważniejsze działała społecznie na rzecz naszego miasta – Torunia.
Swoją edukację rozpoczęła w prestiżowej szkole Pani Witt. Następnie przeprowadziła się wraz z rodziną do Torunia. W czasie wojny[2] pracowała w Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny i Towarzystwa Opieki nad Dziećmi. W 1916 r. została redaktorem miesięcznika „Żebraczek bezdomnych”. Ponadto prowadziła tajną szkółkę dla dzieci, w której uczyła je naszego ojczystego języka. Szkółka ta została zamknięta w 1918 r. przez pruską policję.[3]
Po wojnie zajęła się swoją własną edukacją, ale nie zaprzestała prac społecznych. W 1925r. ukończyła PIN[4] w W-wie. Dzięki temu mogła nauczać w szkołach średnich historii. W 1928 r. rozpoczęła się jej historia z Archiwum Miejskim (AM) w Toruniu. W 1935 r. jako kierowniczka AM zrekonstruowała archiwum oraz uzyskała lokal na pracownię. Brała również czynny udział w pracach Towarzystwa Naukowego. Na tym stanowisku pracowała do 19 grudnia 1939r., gdy została osadzona w forcie VII. W tym samym miesiącu została zwolniona z fortu i pracowała w AM pod kierownictwem Niemców. W listopadzie 1940 r. została przesiedlona do Puław na terenie Generalnej Guberni, gdzie pracowała jako maszynistka w Zarządzie Miejskim. [5]
1 maja 1945 r. wróciła do Torunia i do pracy w AM. Sytuacja w AM była tragiczna. Większość dokumentów została wywieziona do Niemiec. Helena Piskorska starała się sprowadzić zgrabione zasoby. Niestety nie wszystkie udało jej się odzyskać. W 1951 r. została kierowniczką Oddziału Terenowego Archiwum Państwowego [6] w Bydgoszczy. [7]
Studia wyższe uzupełniła 1948 r. na UW[8], a doktorat uzyskała w czerwcu 2 lata później na tej samej uczelni. Ostatniego dnia października 1957 r. otrzymała nominację na docenta. Została odznaczona Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (1938 r.) oraz Srebrnym (1939 r.) i Złotym Krzyżem Zasługi (1957 r.). Na emeryturę przeszła wraz z rozpoczęciem się 1960 r.[9]
Została pochowana na cmentarzu przy ulicy Gałczyńskiego. Ku jej czci została nazwana ulica na toruńskim Rubinkowie.[10]
Biogram opracowali:
Michał Tomal (X Liceum Ogólnokształcące w Toruniu)
Michał Kaczorowski (X Liceum Ogólnokształcące w Toruniu)
Magdalena Polak (X Liceum Ogólnokształcące w Toruniu)
Przypisy:
[1] Karola Ciesielska „Wybitni ludzie dawnego Torunia”, str. 339, 1982 r.
[2] Chodzi o I wojnę światową
[3]Karola Ciesielska „Toruński Słownik Biograficzny” tom II, str. 199,
[4] Państwowy Instytut Nauczycielski
[5]Karol Górski „Zapiski historyczne” tom XXXIX, zeszyt 2, str.319, 1974 r.
[6] Oddział Terenowego Wojewódzkiego Archiwum Państwowego
[7] op. cit. str. 319
[8] Uniwersytet Warszawski
[9] op. cit. str. 319-320
[10] Karola Ciesielska „Wybitni …”, str. 344, 1982 r.
Bibliografia:
„Działacze towarzystwa naukowego w Toruniu” wyd. TNT
„Zapiski historyczne” tom XXXIX, zeszyt 2
„Słownik biograficzny archiwistów polskich” tom 1
Marian Biskup „Wybitni ludzie dawnego Torunia”
„Toruński Słownik Biograficzny” tom II