Maria Znamierowska-Prüfferowa
1898-1990
Biografia Marii Znamierowskiej-Prüfferowej jest niczym dziennik podróżnika. Wielokrotnie zmieniała swoje miejsce zamieszkania. Jej historia zaczyna się na Litwie, gdzie w 1898 roku przyszła na świat. W wieku 8 lat przeprowadziła się na tereny obecnej Łotwy, gdzie urodziła się jej siostra Elżbieta. Na skutek działań militarnych cała rodzina zmuszona była wyemigrować nad malownicze Morze Azowskie, skąd jesienią Maria wraz z bratem wyjechała do Kijowa na uczelnie. Po zdobyciu miasta przez bolszewików przeprowadziła się pod Warszawę. Jej podróże obejmowały jeszcze wyjazd do Zakopanego na leczenie oraz do Wilna na studia, gdzie poznała Jana Prüffera, który pracował na uczelni. Był znany z tego, że podczas wykładów zapisywał kolorową kredą na tablicy najważniejsze informacje tak pięknie, że studentom żal było je zmazywać. Może właśnie to spodobało się Marii, bo postanowiła rozwieść się ze swoim pierwszym mężem i wziąć ślub właśnie z Janem. Od tamtej chwili imię ''Jan'' było jej ulubionym imieniem. Za każdym razem, gdy ktoś przedstawiał się jako Jan oczy zaczynały jej błyszczeć. Była zakochana w mężu do ostatnich chwil. Po studiach na resztę życia przeprowadziła się do Torunia. Mimo to często wyjeżdżała zwiedzając Europę i Amerykę Łacińską. Bez wątpienia jej najbardziej wzruszającą podróżą była pożegnalna wycieczka do Wilna, którą odbyła w ostatnich latach życia.
Poza tym, że była obieżyświatem i miała szerokie grono zainteresowań. Uwielbiała pracę z dziećmi, więc w młodzieńczych latach chętnie pracowała jako opiekunka w ochronce, a później jako nauczycielka. Nigdy nie przekładała terminów. Zdarzało się, że egzaminowała uczniów w swoim mieszkaniu leżąc w łóżku, gdy była chora. Jej kolejną pasją było rybołówstwo. Napisała na jego temat wiele artykułów, a także swoją pracę magisterską i doktorską. Miała ogromną wiedzę w tym zakresie. Była kobietą wysokiej kultury, ale mimo to potrafiła się dogadać z prostymi rybakami. Niektórzy z nich próbowali zażartować z ''Pani z uniwersytetu'' podając złe porady. Za każdym razem z humorem wychodziła z sytuacji udowadniając niedowiarkom, że nie należy oceniać książki po jej okładce. Najbardziej interesowała się etnografią, z którą postanowiła związać swoją przyszłość. Studiowała etnologie, pracowała w wielu muzeach. W Toruniu stworzyła pierwsze w Polsce północnej muzeum etnograficzne ze skansenem w środku miasta. Była jego dyrektorką, ale nie chciała być w ten sposób tytułowana więc wszyscy mówili do niej po prostu ''pani profesor''. Była urodzoną liderką, która z łatwością jednała sobie ludzi.
Żyjąc z wyboru w wiecznym biegu zawsze znalazła chwilę, aby zadbać o zdrowie swoich pracowników i pogimnastykować się z nimi na placyku. Jeśli ktoś ją poprosił o podwyżkę proponowała rozmaite metody oszczędnościowe, ostatecznie nie zwiększając pensji. Na co dzień ubierała się dość nietypowo: nosiła kapelusze rybackie i części strojów ludowych. Jej najbardziej nietypowym dodatkiem były skarpety zakładane zimą na buty, aby się nie ślizgać po lodzie. Wbrew woli została odesłana na emeryturę, ale nie potrafiła obejść się bez ukochanego muzeum, więc została jego konsultantem. Profesor Znamierowska-Prüfferowa była wielobarwną postacią, która wpłynęła nie tylko na rozwój historii Torunia, ale także na życie wielu ludzi.
Biogram opracowała:
Agnieszka Jabłońska (VI Liceum Ogólnokształące w Toruniu)
Bibligrafia:
Toruński słownik biograficzny, Krzysztof Mikulski, s. 285-290 Toruń, 1998-2004.
Polskie Towarzystwo Ludowe Tom LXXIV ss. 335-341 Wrocław 1991.
Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne. Tom I ss. 323-328 Kraków 2002.
Rocznik muzeum etnograficznego w Toruniu, ss. 13-15 Toruń 1978.
Miasta kobiet, s. 28 Toruń listopad 2013.
H. Muzalewska, Spuścizna Marii Znamierowskiej-Prűfferowej w Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Rocznik Toruński, t.27, 2000.
